Yerli tedarik sanayisinin sürdürülebilirliği için üretim ve yatırım stratejileri hızla devreye alınmalı. Çin’den yapılan ithalat rekor kırarken, otomotiv tedarikçileri daralan istihdam ve düşen yatırımlarla alarm veriyor.

Türkiye otomotiv tedarik sanayisinin çatı kuruluşu TAYSAD (Taşıt Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği), 225 firmanın katılımıyla gerçekleştirdiği “Rekabetçilik Anketi” sonuçlarını açıkladı. Anket, sektörün karşı karşıya olduğu yapısal sorunları gözler önüne sererken, özellikle artan iş gücü maliyetleri ve Çin’den artan ithalat dikkat çekti. TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Yakup Birinci, “İthalata bağımlılık tehlikeli boyutlara ulaşıyor. Yerli stratejiler hızla hayata geçirilmeli” uyarısında bulundu.

Üçlü kıskaç

Ankete göre son iki yılda sektörü en fazla zorlayan başlıca unsur, yüzde 92 oranıyla yüksek iş gücü maliyetleri oldu. Bunu sırasıyla baskılanan döviz kuru (%82,22) ve krediye erişimdeki zorluklar (%46,67) izledi. Kapasite kullanım oranı da düşüşte; firmaların yüzde 35’inin kapasitesi yüzde 70’in altında kaldı.

İstihdam daralıyor

Firmaların yüzde 64’ü son bir yılda istihdamında yüzde 10’dan fazla daralma yaşadığını belirtirken, yüzde 74’ü 2025 için kapasite artışı planlamadığını ifade etti. Anket, otomotiv tedarik sanayisinin büyümeye yönelik motivasyonunun ciddi oranda azaldığını ortaya koyuyor. Yakup Birinci, “Her dört firmadan üçü yatırım yapmıyor. Bu durum, sadece bugünü değil, yarınlarımızı da tehdit ediyor. Rekabet gücümüzü korumak için yapısal adımlar şart” dedi.

Projeler Çin’e kaydı

Anket sonuçlarına göre firmaların yüzde 44’ü yeni proje kazanımında düşüş yaşarken, yüzde 25,78’lik kesim projelerinde artış bildirdi. Kaybedilen projelerin büyük bölümü Çin’e kayarken, Hindistan ikinci sırada yer aldı. Öte yandan firmaların yüzde 27’si ABD, Çin, Fas, Romanya ve Mısır gibi ülkelerde tesis yatırımı planladığını açıkladı.

Çin’den ithalat 5 yılda yüzde 156 arttı

TAYSAD Başkanı Yakup Birinci, Çin’den yapılan ithalatın otomotiv tedarik sanayisinde ciddi bir tehdit oluşturduğunu belirterek, “GTIP 8708 kapsamında, motorlu taşıtlar için parça ve aksesuar ithalatında Çin’in payı 5 yılda yüzde 156 arttı. Metal döküm parçalarda bu artış yüzde 175’e ulaştı. Bu eğilim devam ederse, üretim ithalata bağımlı hale gelir, yerli sanayi çöker. Stratejik yerli üretim politikaları vakit kaybetmeden devreye alınmalı” ifadelerini kullandı.

Yerli üretime özel teşvikler verilmeli

Yakup Birinci, çözüm için şu önerilerde bulundu:

- SGK ve vergi teşviklerinin artırılması,

- Finansman desteklerinin sadeleştirilmesi,

- Verimlilik ve dijitalleşme yatırımlarına özel destekler verilmesi,

- İstihdam ve ihracata dayalı döviz dönüşüm desteği sisteminin devreye alınması.

“100 kişilik istihdam karşılığı belirli ihracat oranlarına +1 puan döviz dönüşüm teşviki verilirse, kayıtlı istihdam korunur, ihracat iştahı artar” diyen Yakup Birinci, otomotiv tedarik zincirlerinin sürdürülebilirliği için bu adımların kritik olduğunu söyledi.